Bilim adamları yüksek UV dozlarının kozalaklı ağaçlar üzerindeki etkisini araştırdı.
Bazı bilim adamları çam ağaçlarının ultraviyole radyasyona maruz kalmalarının 252 milyon yıl önce gezegende yaşanan en büyük kitlesel yok oluşa neden olduğuna inanmaktadır. Ağaçların kısır hale gelmesi ozon tabakasının daha hızlı biçimde tükenmesine katkıda bulunduğu teorisini destekleyen bulgulara ulaşıldı.
Yüksek UV'nin kozalaklı ağaçlar ve potansiyel olarak diğer ağaçlar üzerindeki etkisi, ozon tabakasını tüketen kimyasallara yeniden dikkat çekiyor. Kutuplar üzerinde gelişen ozon deliklerinden sonra 1980'lerde kloroflorokarbon soğutucu akışkanlarının yasaklanması toparlanma imkanını sağlayamamış görünmektedir. Bazı endüstriyel kimyasallar, gezegenin güneş kremi olan atmosferik ozonu yok etmeye devam etmektedir. Ozon, tüm yaşamları aşırı UV dozlarından, özellikle de DNA mutasyona neden olan UV-B dalga boyundan korumaktadır.
University of California, Berkeley lisansüstü öğrencisi Jeffrey Benca tarafından yürütülen deneyin sonuçları, 7 Şubat tarihinde online olarak Science Advances adlı dergide yayınlanacak.
Benca, 18 inç uzunluğunda, bonsai benzeri çamları, Permiyen Döneminin sonlarında meydana gelen muazzam volkanik patlamalardan kaynaklanan ozon tükenmesinin etkilerini taklit ederek, doğal oranın 13 katı UV-B dozlarına maruz bıraktı. İki aylık deneyde ağaçların hiçbiri ölmemiştir, ancak tüm tohum konileri veya çam kozalakları, oluşumlarının ardından sadece birkaç gün sonra, ağaçları kısır bırakacak biçimde bozuldular.
Deney koşullarından çıkarılan ağaçlar sonraki yıllarda sağlıklı tohum konileri üretme kabiliyetine yeniden kavuşmuştur.
Bilim adamları, neredeyse bir milyon yıldır periyodik volkanik patlamalarının yol açtığı ozon kıtlığının, Permiyen soy tükenmesinin bir nedeni olduğunu ileri sürmektedir. Asit yağmuru yerel bir etki yaratmaktadır, ancak bilinen kara hayvanlarının yaklaşık yüzde 70'inin, deniz yaşamının yüzde 95'inin ve birçok bitki soyunun yok olması küresel bir felaketi işaret etmektedir.
Geçmiş paleoiklim modelleme çalışmaları, geçici olsa da, volkanik atılımların dünya çapında ozon tabakasını silip süpürmüş olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, eski ağaçlar bereketlerini geri kazansa bile, Benca'ya göre, sürekli tekrarlayan püskürmeler zamanla nüfus artışını engelledi ve böylece biyosferin gezegen çapında çökmesine neden oldu.
Bazı bilim adamları çam ağaçlarının ultraviyole radyasyona maruz kalmalarının 252 milyon yıl önce gezegende yaşanan en büyük kitlesel yok oluşa neden olduğuna inanmaktadır. Ağaçların kısır hale gelmesi ozon tabakasının daha hızlı biçimde tükenmesine katkıda bulunduğu teorisini destekleyen bulgulara ulaşıldı.
Yüksek UV'nin kozalaklı ağaçlar ve potansiyel olarak diğer ağaçlar üzerindeki etkisi, ozon tabakasını tüketen kimyasallara yeniden dikkat çekiyor. Kutuplar üzerinde gelişen ozon deliklerinden sonra 1980'lerde kloroflorokarbon soğutucu akışkanlarının yasaklanması toparlanma imkanını sağlayamamış görünmektedir. Bazı endüstriyel kimyasallar, gezegenin güneş kremi olan atmosferik ozonu yok etmeye devam etmektedir. Ozon, tüm yaşamları aşırı UV dozlarından, özellikle de DNA mutasyona neden olan UV-B dalga boyundan korumaktadır.
University of California, Berkeley lisansüstü öğrencisi Jeffrey Benca tarafından yürütülen deneyin sonuçları, 7 Şubat tarihinde online olarak Science Advances adlı dergide yayınlanacak.
Benca, 18 inç uzunluğunda, bonsai benzeri çamları, Permiyen Döneminin sonlarında meydana gelen muazzam volkanik patlamalardan kaynaklanan ozon tükenmesinin etkilerini taklit ederek, doğal oranın 13 katı UV-B dozlarına maruz bıraktı. İki aylık deneyde ağaçların hiçbiri ölmemiştir, ancak tüm tohum konileri veya çam kozalakları, oluşumlarının ardından sadece birkaç gün sonra, ağaçları kısır bırakacak biçimde bozuldular.
Deney koşullarından çıkarılan ağaçlar sonraki yıllarda sağlıklı tohum konileri üretme kabiliyetine yeniden kavuşmuştur.
Bilim adamları, neredeyse bir milyon yıldır periyodik volkanik patlamalarının yol açtığı ozon kıtlığının, Permiyen soy tükenmesinin bir nedeni olduğunu ileri sürmektedir. Asit yağmuru yerel bir etki yaratmaktadır, ancak bilinen kara hayvanlarının yaklaşık yüzde 70'inin, deniz yaşamının yüzde 95'inin ve birçok bitki soyunun yok olması küresel bir felaketi işaret etmektedir.
Geçmiş paleoiklim modelleme çalışmaları, geçici olsa da, volkanik atılımların dünya çapında ozon tabakasını silip süpürmüş olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, eski ağaçlar bereketlerini geri kazansa bile, Benca'ya göre, sürekli tekrarlayan püskürmeler zamanla nüfus artışını engelledi ve böylece biyosferin gezegen çapında çökmesine neden oldu.
KAYNAK
https://phys.org/news/2018-02-thinning-ozone-layer-driven-earth.html
https://phys.org/news/2018-02-thinning-ozone-layer-driven-earth.html
Yorumlar
Yorum Gönder